Künye
- İlk Yayınlanma Tarihi: 1968
- Yazarı: José Mauro de Vasconcelos
- Sayfa Sayısı: 200
- Türü: Roman, Otobiyografik Kurgu
Yazar Hakkında
Dünyaca ünlü Brezilyalı yazar Jose Mauro de Vasconcelos 26 Şubat 1920 yılında Rio kenti yakınlarındaki Bangu kasabasında dünyaya gelmiştir. 11 çocuklu yoksul bir ailenin çocuğudur. Annesi Kızılderili, babası ise Portekizli olduğu için iki ayrı kültürün de izlerini taşımıştır. Erken bir yaşta ailesinin yanından ayrılan Vasconcelos, lisedeyken okumayı bırakmış ve birçok farklı işte çalışmıştır. Bu deneyimlerin izleri, yazdığı roman ve hikayeler için önemli kaynak sağlamıştır. Zeze karakterinin baş gösterdiği Şeker Portakalı, Güneşi Uyandıralım, Delifişek üçlemesini herkesin okumasını tavsiye ederim.
Kitabın Özeti
Roman, ailenin başka bir eve taşınma kararı almasıyla başlar. Zeze’nin babası bir süredir işsizdir ve aile maddi sıkıntılar çekmektedir. 5-6 yaşlarında yoksul bir ailenin çocuğu olan Zeze, kardeşleriyle pek anlaşamayan, yaşıtlarından farklı düşünen, zeki ama bir o kadar da yaramaz bir çocuktur. Ağaçlarla, hayvanlarla ve nesnelerle konuşmayı seven, hayal gücüne ve merakına karşı koyamayan Zeze, etrafında olup biten olayları ve nesneleri her fırsatta keşfetmeye çalışmıştır.
Çoğu zaman bu keşif onun dayak yemesine neden olsa da öğrenmekten bıkmayan bir çocuktur. Çevresindekileri daha okula başlamadan okuma yazma öğrendiğini bir türlü inandıramayan Zeze, sık sık yanına gidip birlikte vakit geçirdiği Edmundo dayısının şiirler hakkında ona aktardığı düşüncelerin etkisiyle büyüyünce şair olmak isteyen birisidir.
Komşusunun bahçesindeki çamaşır ipini kesmeye çalışırken başına talihsiz bir kaza gelir ve ayağının altını ciddi şekilde yaralar. Ancak okula gitmesi gerektiğinden ayakkabısını giymeden yürümeye çalışır. Yolda Manuel Valadares (Portuga) yanından geçerken Zeze’yi görür ve ona yardım etmek ister. Onu eczaneye götürür ve yarasını tedavi ettirir. Zamanla Portuga’yı yakından tanır ve en sevdiği insan olur. Maddi sıkıntılardan dolayı babasını mutlu etmek isteyen Zeze, sokakta tanıştığı Bay Arivaldo ile şarkı söyleme başlar. Fakat babası, söyledikleri şarkı sözlerinin müstehcen olduğunu düşünerek Bay Arivaldo ile görüşmesini yasaklar. Zeze, ilerleyen günlerde şarkı söylemeye devam ettiği için babasından yediği son bir dayağın ardından kendisini öldürmek istemiş ancak Portuga (Valadares) tarafından vazgeçirilmiştir.
Animizm
Animizm, cansız bir nesnenin canlı varlıklar gibi olduğuna dair inanç ve uygulamalardır. Şeker Portakalı adlı romana dönüldüğünde Zeze karakterinde de bu durum tespit edilir. Zeze, hayal gücü çok fazla olan ve tüm hayvanlar, eşyalar ve bitkilere isimler vererek onları kişileştiren bir çocuktur. Romanın ilerleyen bölümlerinde, Minguinho ismini verdiği şeker portakalı fidanına, Zeze için başından geçenleri anlattığı bir dostu, sıkıntılarını paylaştığı bir sırdaşı ve aynı zamanda oyun arkadaşı haline gelecektir. Zeze yüreğindeki yalnızlığı kapatmak için hayali arkadaşlar edinmiştir.
Şeker portakalı fidanıyla geçen bir diyalog;
-“Ablanı haklı buluyorum.”
– “Herkes her zaman haklı. Bense hiçbir zaman.”
-“Doğru değil. Bana iyi baksan bunu keşfedersin.” (s.34)